Nagelaten fragmenten (1)

Nagelaten fragmenten (1)

“Toen Nietzsche in 1900 overleed, liet hij een groot aantal schriften na met aantekeningen, ontwerpen, schema’s en aanzetten tot een gedachte, al dan niet uitgewerkt. Deze massa notities bleef onuitgezocht sluimeren in het Nietzsche-archief, tot in de jaren zestig van de twintigste eeuw twee Italiaanse filosofen, Giorgio Colli en Mazzino Montinari, de papieren ordenden en voor publicatie gereedmaakten. Pas bij het verschijnen van de eerste delen in 1967 werd het belang van deze nalatenschap voor een juist begrip van Nietzsches…

Lees Meer Lees Meer

Filosoof. What’s in a name?

Filosoof. What’s in a name?

Door een studie naar de menselijke psyche te volgen en deze studie psychologie met een eigen onderzoek af te ronden, geeft het de student de algemeen en al lang geaccepteerde betiteling ‘psycholoog’. Of ‘planoloog’ door planologie succesvol af te ronden, ’arts’ door een medicijnenstudie te voltooien, ‘socioloog’ bij de afronding van de sociologische wetenschap en idem geldt het voor de student theologie die hem of haar verder als ’theoloog’ door het leven laat gaan. What’s in a name, zou je…

Lees Meer Lees Meer

Achter Nietzsche aan

Achter Nietzsche aan

‘Denn, wenn ich auch ein schlechter Deutscher sein sollte…. jedenfalls bin ich ein sehr guter Europäer’, staat in het voorwoord van ‘The Good European’ dat door de hand van David Farell Krell in 1997 was opgetekend en werd uitgegeven door de Chicago Press. Het is een majestueus boek waar ik aan moest denken voordat ik het recent uitgekomen boek ‘Achter Nietzsche aan’ van Dennis van den Broek (DvdB) begon te lezen. Twee boeken die iets van de plekken in Europa…

Lees Meer Lees Meer

Vita activa oder Vom tätigen Leben

Vita activa oder Vom tätigen Leben

Ergens in deze hete zomer – uitdaging of toeval, wat had me hier gebracht? – liep ik na zovele jaren van handelend leven tegen de Duitse versie van The Human Condition aan. Waren het de grove zwart-wit ogen van Hannah Arendt die me hier in voormalig 0ost-Duitsland dwongen het boek in te kijken en ik de tijd vergat omdat het lezen van die prachtige filosofische zinnen uit de jaren ’50, de concentratie op al het andere om me heen had…

Lees Meer Lees Meer

Een 18 jaar jonge inkijk met Paul van Tongeren bij de 100e sterfdag van Nietzsche

Een 18 jaar jonge inkijk met Paul van Tongeren bij de 100e sterfdag van Nietzsche

Wat is 118 jaar op een filosofenleven? Althans op het lijdzame leven van een denker die ondanks zijn bijzonder stilistische pen met hetzelfde gereedschap en soortgelijke motoriek een moker hanteerde? Een ruime eeuw van verlossing van pijnen en eenzaamheid en ‘n wat minder lange bekendheid met de portee van het denkwerk van Friedrich Nietzsche. En een periode als voorbijgaande druppel op een gloeiende plaat die toch telkens weer van zich laat horen. Volhardend in betekenis, ook tijdloos na vandaag op…

Lees Meer Lees Meer

Reden ist Silber…

Reden ist Silber…

“Reden ist Silber, schweigen ist Gold” zong Ina Deter vroeger vaak in mijn hoofdtelefoon. Het waren de jaren ’80, in Nederland klonken ondertussen steeds weer dezelfde nasale ‘Doe Maar’ klanken en in Berlijn was het ‘Die neue deutsche Welle’ wat de klok sloeg. Zwijgen zou dus waardevoller dan spreken zijn? Of zoals de edelmetalen misschien waardevaster? Gaandeweg het lied werd het duidelijk: ze zong niet ‘schweigen’ maar ‘schreien’. Het Chinese gezegde dat zoveel wil zeggen dat diegene die schreeuwt nog niet per se…

Lees Meer Lees Meer

Nietzsche en Goethe (deel 2)

Nietzsche en Goethe (deel 2)

Daar liggen de steden opnieuw aan mijn voeten; Eisenach, Erfurt, Jena, Dresden, Leipzig en Weimar. Driebaans snelwegen verbinden de gerestaureerde centra waar ooit paard en kar dagen over keien en zandgrond hobbelden om brieven van A naar B te brengen. Zon en regen wisselden toen en ook nu elkaar af. Voor het eerst wandel ik in stromende regen langs de plekken van Herder, Schiller, Wieland, de jongere Bach, de jongere én de oudere Cranach (wat een prachdoek in de Herderkirche!)…

Lees Meer Lees Meer

Nietzsches les volgens Arnon Grunberg

Nietzsches les volgens Arnon Grunberg

“Friedrich Nietzsche is vooral een een groot stilist”, schrijft Arnon Grunberg vandaag in de NRC. En terecht merkt hij daarna op dat Nietzsche in de keuze (die overigens geen wezenlijke keuze is) tussen stijl en systematisch denken, Nietzsche een voorkeur voor het eerste aan de dag legt. De systematische denker, die zoals velen de filosofie voorgeschoteld krijgen (‘Nietzsche, is dat niet de filosoof van….’ en vervolgens komt een wonderbaarlijke invulling of interpretatie, vaak gestoeld op spreuken van een citaten website of…

Lees Meer Lees Meer

Nietzsche en Goethe (deel 1)

Nietzsche en Goethe (deel 1)

Er is veel te bedenken wat de schrijver, dichter en denker Goethe met de hamerende filosoof Nietzsche verbindt; Duitsers, mogen we zeggen, beide met ‘Sturm und Drang’ in de aderen, de een bewonderde de gestorvene, taalvirtuozen, creatieve hardwerkende intellectuelen die de wereldliteratuur iets wezenlijks hebben nagelaten. Maar de grond waarop ze vertoefden, de straten, kasseien, parken, bomen, huizen die ze betraden en aandeden komen ook vaak bij elkaar in de buurt. Weimar en Leipzig bijvoorbeeld waar zowel Goethe als Nietzsche…

Lees Meer Lees Meer

‘Vergeet de zweep niet’

‘Vergeet de zweep niet’

Soms speel ik met de gedachte hoe de geschiedenis en het leven van Nietzsche hun beloop zouden hebben gehad wanneer er een vrouwelijke en intieme relatie voor hem had bestaan? Wat zou er literair en filosofisch zijn ontstaan naast een dergelijke intieme warmte van een vrouwelijke partner in een huiselijk 19-eeuws samenzijn?  Wanneer een jongere Nietzsche zijn liefde in de erkenning door een ander zou hebben gevonden? Waar een werelds thuisgevoel de voorwaarde creëert voor een beschouwelijke Heimat? Is het…

Lees Meer Lees Meer