De ondergang van het avondland

De ondergang van het avondland

Jeroen Vullings heeft gelijk; ‘het is een sensatie om dit eigenaardige cultuurpessimistische monument nu eens te lezen in plaats van eróver te lezen.’ Want dat de Nederlandse vertaling van Der Untergang des Abendlandes van Oswald Spengler (1880 – 1936), meer dan een steen in de wateren van de Nederlandse intelligentsia is geworden, moge duidelijk zijn. ‘Gestalt und Wirklichkeit + Welthistorische Perspektiven’, zijn de ondertitels van de oorspronkelijke uitgave die op zich al boekdelen spreken. Uitgeverij Boom die de bijzonder fraaie…

Lees Meer Lees Meer

Doe en denk als Nietzsche

Doe en denk als Nietzsche

Een zelfhulpboek met behulp van Friedrich Nietzsche? Voor elke lezer die zich enigszins in zijn werken wegwijs heeft gemaakt, voor iedere denker die het gedachtegoed van Nietzsche in meer of mindere mate ‘geïncorporeerd’ heeft, ja voor elke herkauwer van het leesvoer dat Nietzsche – nog in goede gezondheid – op zijn 44e levensjaar afsloot, ontstaat hier een spontane vraag; ‘ligt hier niet een contradictio in terminis op tafel?’ Welke lezer heeft de Franse Docteur en philosophie en filosofietherapeut Nathanaël Masselot voor ogen…

Lees Meer Lees Meer

Bezinnende architectuur…

Bezinnende architectuur…

Wat Gera, Weimar, Dessau en Berlijn met elkaar verbindt, anders dan dat het alle vier Duitse steden met een rijke geschiedenis zijn? Een hoop, want wie deze steden op een historische tijdlijn van kunst en idealen plaatst komt onomstotelijk bij het Bauhaus terecht. Het was vorige week dan ook weer eens heerlijk vertoeven met een prettig en bont gezelschap geïnteresseerden die ik wat nader kon laten kennismaken met deze inspirerende stijl van leven, kunst en ambacht bedrijven. En zoals elke…

Lees Meer Lees Meer

Was sagt dein Gewissen? ‘Du sollst der werden der du bist’

Was sagt dein Gewissen? ‘Du sollst der werden der du bist’

Voor menigeen zijn de dagen vanaf maart vol met twijfels, innerlijk lawaai en onzekerheden. Voor anderen vulden in het afgelopen half jaar uiteenlopende existentiële vragen talrijke momenten in een stil afgezonderd zijn. Zijn we niet teveel van onszelf weggeraakt en welke kracht kan ons weer terugroepen naar onszelf wanneer een fenomeen als ‘geweten’ een onwennig aandoend fenomeen lijkt te zijn? De vraag zag en zie je in vele artikelen doorschemeren, in politieke, psychologische en sociologische context. Maar ook in een…

Lees Meer Lees Meer

Tussen het ijs en het zuiden

Tussen het ijs en het zuiden

Sils-Maria. Wie verbindt de naam van dit stadje in het Zwitserse Engadin niet met het veelvuldige verblijf van Friedrich Nietzsche. Om precies te zijn de zomers van 1881, 1883, 1884, 1885, 1886, 1887 en 1888. Veel van zijn werken – o.a. de Zarathoestra – ontstonden in de eenzaamheid van de wandelingen in dit adembenemend mooie middel- en hooggebergte. En wandelen kun je er! Even buiten het dorp ligt het Nietzsche-Haus waar menig prominent schrijver of intellectueel tijdens en na het…

Lees Meer Lees Meer

Tijdloze woorden van Menno ter Braak

Tijdloze woorden van Menno ter Braak

De vlijmscherpe kritiek en analyse die al sinds 1949 veilig opgetekend staan in deel drie van zijn zevendelig verzameld werk (Menno ter Braak, van Oorschot), kreeg vorig jaar een nieuw en verfrissend gezicht in een bescheiden heruitgave. Met maar liefst 16 pagina’s voorwoord voor een essay van 33 pagina’s…, is dat niet wat overtrokken? Nou nee, niet wanneer het over een tijdloos document gaat zoals ‘Het nationaalsocialisme als rancuneleer’ van Menno ter Braak, dat samen met een beschouwing van Bas…

Lees Meer Lees Meer

Het wendbare verleden. Nietzsche in postmoderne tijden

Het wendbare verleden. Nietzsche in postmoderne tijden

Met het waarschuwende gezegde ‘wat aandacht krijgt groeit’ in mijn gedachten, rijst tevens de vraag of je als lezer blij moet zijn met het groeiende aantal publicaties over opkomend populisme. Internationale studies, essays en krantenartikelen geven al jaren aandacht aan het fenomeen en met het vorig jaar bij uitgeverij Damon verschenen ‘Het wendbare verleden, Nietzsche in postmoderne tijden’ heeft Sybe Schaap ook weer een vervolg gegeven aan het maatschappelijk fenomeen dat hem intrigeert. In voorgaande titels als ‘Het onvermogen te…

Lees Meer Lees Meer

‘Wij hebben het geluk uitgevonden’

‘Wij hebben het geluk uitgevonden’

In mei 2009 maakte ik een aantekening bij een artikel van de Amerikaanse dichter en literatuurcriticus Adam Kirsch. Deze redacteur van The New Republic, columnist van Nextbook.org en publicist in o.a. The New Yorker, The Times Literary Supplement en andere bladen, haalde Nietzsches Zarathoestra aan in de context van een vermeend eindigend geluk in Europa. Nu, 11 jaar later, en midden in een nieuwe crisis  is het wellicht tijd om even achterom te kijken en adem te halen. Kirsch opende…

Lees Meer Lees Meer

De app van Heidegger oftewel ‘corona contemplaties’

De app van Heidegger oftewel ‘corona contemplaties’

Onze vaak grote maar wel meetbare wereld blijkt al wekenlang en dag na dag, ineens iets onmeetbaars in het kleine te verbergen; ons eigen leven, onze achtertuin of ons balkon werpt ons terug op basale territoria nu benzine en kerosine uitgespaard worden. Niet alleen de meetbaarheid lijkt ineens van haar stevige sokkel te zijn gevallen maar ook het ogenschijnlijk maakbare leven dat ons al sinds de dood van God in haar greep van onbegrensd positivisme en controle houdt, lijkt omgevallen….

Lees Meer Lees Meer

Dem unbekannten Gott

Dem unbekannten Gott

Recentelijk verscheen bij uitgeverij Pentagon een boek met de uitnodigende titel: ‘Mensen zonder Ik’, het persoonlijk voornaamwoord inderdaad met een hoofdletter geschreven. Het is de vertaling vanuit het Duits met de oorspronkelijke titel ‘Gibt es Menschen ohne ein Ich? – Über die Mysterien des Iches und das Erscheinen ichloser Menschen in der Gegenwart’. Bij onze oosterburen zijn ze goed in het gründlicher aanduiden wat nou eigenlijk bedoeld wordt. Het boek komt uit handen van Erdmuth Grosse (1928-2012) die vanuit antroposofisch…

Lees Meer Lees Meer