Stel je eens voor; het leven dat je tot nu geleefd hebt zul je ontelbare keren opnieuw moeten leven, volledig identiek en zonder iets nieuws…Zou je volmondig ‘ja’ roepen of zou je er niet aan moeten denken?  Zou je de verleiding kunnen weerstaan door je antwoord niet te beginnen met ‘Ja, maar dan wel met de wijsheid van nu…’? Wellicht wordt de essentie van Nietzsches vraag meer voorstelbaar indien je dat leven aan de hand van twee zandlopers die enkele keren worden gekeerd als het ware herbeleeft? Deze zandlopers staan op 13 juni 2025 in de Sint-Vituskerk in Hilversum en nodigen een ieder uit om deel te nemen aan een boeiende avond. Zij dienen als oriëntatiebakens en symbolen van Nietzsches gedachte-experiment van ‘de eeuwige wederkeer van het gelijke’ en maken onderdeel uit van een boeiende en muzikale presentatie van Paul van Tongeren en Dirk Luijmes.

Ter memorie nog even kort naar de bron van de vraag. In ‘De vrolijke wetenschap’ dat Nietzsche in 1882 liet uitgeven, dient in aforisme 341 (‘Das größte Schwergewicht’) deze wat vreemd aandoende vraag zich aan de eenzame lezer aan. In de onvervalste originele en dus Duitse woorden:

— Wie, wenn dir eines Tages oder Nachts, ein Dämon in deine einsamste Einsamkeit nachschliche und dir sagte: „Dieses Leben, wie du es jetzt lebst und gelebt hast, wirst du noch einmal und noch unzählige Male leben müssen; und es wird nichts Neues daran sein, sondern jeder Schmerz und jede Lust und jeder Gedanke und Seufzer und alles unsäglich Kleine und Grosse deines Lebens muss dir wiederkommen, und Alles in der selben Reihe und Folge — und ebenso diese Spinne und dieses Mondlicht zwischen den Bäumen, und ebenso dieser Augenblick und ich selber. Die ewige Sanduhr des Daseins wird immer wieder umgedreht — und du mit ihr, Stäubchen vom Staube!“ — Würdest du dich nicht niederwerfen und mit den Zähnen knirschen und den Dämon verfluchen, der so redete? Oder hast du einmal einen ungeheuren Augenblick erlebt, wo du ihm antworten würdest: „du bist ein Gott und nie hörte ich Göttlicheres!“ Wenn jener Gedanke über dich Gewalt bekäme, er würde dich, wie du bist, verwandeln und vielleicht zermalmen; die Frage bei Allem und Jedem „willst du diess noch einmal und noch unzählige Male?“ würde als das grösste Schwergewicht auf deinem Handeln liegen! Oder wie müsstest du dir selber und dem Leben gut werden, um nach Nichts mehr zu verlangen, als nach dieser letzten ewigen Bestätigung und Besiegelung?

Het is een vraag die in je hoofd kan blijven tollen of misschien is hij in al zijn hypothetische vorm te ver van je dagelijkse leven verwijderd? Maar toch…het zou zo maar kunnen dat deze vraag tijdens een filosofische en muzikale avond met Paul van Tongeren en organist Dirk Luijmes, zich wat concreter aftekent. Een uur nóg een keer beleven betekent nóg een uur, waarna de zandlopers zich nog een keer keren en het op 13 juni vanzelf middernacht gaat worden. Terwijl de zandkorrels hun ogenschijnlijk identieke weg afleggen, zullen Paul van Tongeren en Dirk Luijmes de bezoekers op creatieve wijze blijven trakteren op telkens weer nieuwe perspectieven op ons leven en lot. 

Kaarten voor dit tijdloze en unieke evenement kosten inclusief koffie of thee € 15,- en zijn alleen te bestellen bij www.stivus.nl

De Nacht van Nietzsche, in de Kleine Vitus van Sint-Vituskerk, Melkpad 12 in Hilversum. 

Zie ook: https://hilversum.oudkatholiek.nl/nieuws/2025/04/13-juni-de-nacht-van-nietzsche/