Angst voor de afgrond

Angst voor de afgrond

In 1886 noteerde Nietzsche in Jenseits von Gut und Böse: “Wenn du lange in einen Abgrund blickst, blickt der Abgrund auch in dich hinein”. Een van de Nietzsche tegeltjeswijsheden die met grote regelmaat terugkeert. In het gesprek dat Margreet Fogteloo voor de Groene met Sana Valiulina had, haalt deze het citaat ook aan om te onderstrepen dat ze het kwaad dat ze in haar boek “Kinderen van Brezjnev” in 4 hoofdstukken etaleert, een tegenwicht wilde bieden met een perspectief op een vrije wil of…

Lees Meer Lees Meer

Goethe – Kunstwerk des Lebens

Goethe – Kunstwerk des Lebens

“Ich erinnerte mich dabei eines schmeichelnden Vorwurfs, den mir einst ein Jugendfreund machte, indem er sagte: Das was Du lebst ist besser als das was Du schreibst; und es sollte mir lieb sein, wenn es noch so wäre.” Met dit citaat van Goethe van 22 januari 1811 eindigt Rüdiger Safranski zijn veelgeprezen werk over het leven en werk van Johann Wolfgang Goethe. Het zijn er maar weinigen gegeven om na zovele studies, publicaties en boeken over Goethe, opnieuw in de…

Lees Meer Lees Meer

Hannah Arendt – denken

Hannah Arendt – denken

“The life of the mind” gaf Arendt haar boek als titel in 1971 mee. Een veel besproken boek van deze politieke denker die vanuit Duits/Joodse achtergrond een bijzondere relatie onderhield met Martin Heidegger waar ook al weer veel over geschreven, gepraat én gespeculeerd is. In het kader van dit blog ben ik nieuwsgierig naar de verwijzingen in haar boek “Denken” naar de denker Nietzsche. Ze stelt dat de “God is dood” gedachte niet als eerste bij Nietzsche post vatte maar dat…

Lees Meer Lees Meer

Wandelen in Weimar

Wandelen in Weimar

Stilzitten en niet bewegen maakt het lichaam en het denken stijf. Het corpus beweegt steeds ongemakkelijker en de vastzittende ledematen geven op hun beurt weer meer aanleiding om in de stoel te blijven zitten. Een blasé houding en passiviteit die we literair gezien van Gontsjarow’s “Oblomov” kennen. Wat me misschien nog meer bezighoudt dan deze ongezonde levenshouding is de slechte training van ons denken nu we in een tijd leven waarin dat niet-denken door de commercie in alle levensporiën van ons bestaan naar binnen kruipt; de…

Lees Meer Lees Meer

Nachlass in Weimar

Nachlass in Weimar

Zaterdag 15 november 12.00 uur: de Ilm kabbelt rustig door een prachtig en herfstig Weimar. De gele berkenbladeren spiegelen in het blauwdooraderde water dat afgewisseld met nog wat hardnekkig groen, in deze zachte novembermaand de weg naar beneden uitstelt. Op dit stromende water schaatste eind 18e eeuw wellicht Herder, Wieland of Goethe wanneer de Ilm door stevige vorst roerloos wachtte op het voorjaar. Weimar is een van de heerlijkste steden om te vertoeven wanneer de Duitse literatuur en filosofie door je…

Lees Meer Lees Meer

Matras

Matras

Op 17 juni met 2 matrassen in Dohuk. Bij de Turkse grens op 22 september. In het oosten van Roemenië op 16 juli. Op 2 maart vlakbij Simferopol op De Krim; matrassen van ontheemden. Het zachte element nog draagbaar in een verhardend perspectief. Misschien onderweg naar een veilige haven. De NRC vult vandaag 2 pagina’s met foto’s van vluchtelingen om aandacht te geven aan de 50 miljoen “Heimatlosen” die op onze aardbol ronddolen. Zo groot in getal waren zij sinds…

Lees Meer Lees Meer

Der Wille Zur Macht

Der Wille Zur Macht

Een van meest hardnekkige misverstanden en mistgordijnen rondom Nietzsche’s gedachtengoed blijft zijn zogeheten wil-tot-macht-theorie. Een denkbeeld dat de Nazi’s gretig gebruikten voor hun ideologie maar ook vandaag nog steeds regelmatig in een totaal verkeerde connotatie opduikt. Recentelijk schreef Rob Hartmans in De Groene in zijn recensie “Metamorfosevirtuoos (over deel 1 van de nieuwe biografie over Hitler van Volker Ulrich) over een Hitler die bezeten was van de nietzscheaanse Wille zur Macht. Was Hermann Rauschning (die Hartmans aanhaalt) de veroorzaker van de verkeerde…

Lees Meer Lees Meer

Helden van gisteren – het dagboek van Stefan Zweig

Helden van gisteren – het dagboek van Stefan Zweig

We weten nu al waar de terugblik op 2014 over zal gaan: de IS, de MH17, Syrië, ebola en ander “ongerief”. De maakbare wereld lijkt opeens niet zo regiseerbaar te zijn. De wereld en het lot luisteren niet naar geavanceerde afstandsbedieningen, snelle media of quantum theorieën. Voor sommige realisten die zich bewust worden dat geen polis hen zal dekken bij een wereld die zich wreekt of zich losschudt uit een jarenlange slaap, een reden voor ongerustheid.  Voor  de echte sceptici…

Lees Meer Lees Meer

Leven of geloven een kunst?

Leven of geloven een kunst?

Hoogleraar Paul van Tongeren, een Nietzsche-interpretator die ik zeer respecteer vanwege zijn kennis van Nietzsches essentiële gedachte ontwikkelingen tijdens diens leven, publiceerde in 2012  het boek “Leven is een kunst”. Een interessante verzameling standpunten en visies die al meerdere herdrukken tegemoet mocht zien en getuigt van morele ervaring, deugdethiek en levenskunst. In het boeiende hoofdstuk “Grieks en christelijk” snijdt hij de geschiedenis aan fijne plakjes en ontdoet de Christelijke leer van een hoop charme door de interpretaties, die in de…

Lees Meer Lees Meer

Fromm – De zelfstandige mens

Fromm – De zelfstandige mens

Na vele jaren kroop bij mij de wens om weer eens wat van Fromm te lezen als een behoefte een oude bekende te ontmoeten, mijn gedachten binnen. Het werd De zelfstandige mens, dat ooit in 1947 uitkwam en in Nederland al enkele herdrukken heeft beleefd. Een aangenaam wederzien met Fromm want het is onomstotelijk prettig om analyses te lezen die meer dan een halve eeuw terug een actualiteit bezitten waar je van achterover slaat. Een soort 1984 maar dan op het snijvlak van…

Lees Meer Lees Meer